مطالعه پتروگرافی، ژئوشیمی و پترولوژی سنگهای ساب و مکانیک و گدازه های منطقه رودهن

محدوده مورد مطالعه در شمال شرق تهران ودر منطقه عمومی جاجرود - رودهن قرار داد. سنگهای آذرین این منطقه، به دو صورت ساب ولکانیک (دایک، سیل، نک) و گدازه رخنمون یافته اند. سنگهای ساب ولکانیک عموما بازالتی (دلریتی) هستند ولی گدازه ها طیف پیوسته ای از اسیدی تا بازیک را نشان می دهند. برپایه شواهد صحرایی و فسیل شناسی، سنگهای آذرین منطقه در سه گروه سنی قرار می گیرند شامل: گدازه های قبل از ائوسن میانی، گدازه های بین لایه ای با سازند کرج ( ائوسن میانی) و سنگهای ساب ولکانیک و گدازه های پس از ائوسن میانی.گسلهای منطقه دارای سه روند اصلی شرقی - غربی، شمال غرب - جنوب شرق و شمال شرق - جنوب غرب هستند که در امتداد آنها، ماگماها تزریق شده اند. بنابراین ولکانیمس ائوسن میانی - ائوسن پایانی منطقه رودهن از نوع ولکانیسم شکافی بوده است. در نمودارهای ژئوشیمیایی، سنگهای ساب ولکانیک و گدازه های پس از ائوسن میانی در دوگروه آلکالن و کالکو آلکالن قرار می گیرند در حالی که گدازه های بین لایه ای با سازند کرج، با داشتن آلکالینیته بالاتر، از دو گروه یاد شده متمایز هستند. سنگهای آلکالن منطقه گرایش سدیک دارند و بنظر می رسد ک تنوع آنها نتیجه دو روند ذوب بخشی و تبلور بخشی باشد در حالی که سنگهای کالکوآلکالن، در نمودارهای ژئوشیمیایی، تنها یک روند تفریق به طریق تبلوربخشی را نشان می دهند. نمودارهای عنکبوتی از نرخ ذوب کم (6 تا 10 درصد) برای بازالتهای آلکالن و نرخ ذوب بالا اما کمتر از 25 درصد برای بازالتهای کالکو آلکالن حکایت می کند. وجود زنوکریستهای الیوین با تغییر ساختار مکانیکی در بازلتهای آلکالن رودهن و بالا بودن مقدار ‏‎ni‎‏ و نسبت بالای ‏‎(mg/(mg+ fe)‎‏ در بازالتهای آلکالن و کالکو آلکالن، از منشا گوشته ای و اولیه آنها حکایت می کند. بلورهای هورنبلند اپاستیی شده در سنگهای کالکو آلکالن منطقه، نشانگر آبدار بودن ماگماهای این سنگهاست.در سنگهای کالکو آلکالن رودهن، پلاژیو کلازهای نامتعادل در کنار پلازیو کلازهای متعادل دیده می شوند. درخصوص این پدیده عقاید مختلفی اظهار شده که هریک در موردی خاص قابل قبول می باشند. بطور کلی تشکیل چنین بافتهایی را نتیجه اختلاط ماگمایی، نزول ناگهانی وسریع فشار، ورود ماگما به افق های آبدار و یا تغییرات فشار بخشی آب در ماگما می دانند. از آنجایی که این پدیده در ماگماهای حد واسط رودهن دیده می شود لذا اختلاط یک ماگمای بازالتی با یک ماگمای اسیدی محتمل تر بنظر می رسد. اظهار نظر دباره محیط نکتونیکی تشکیل سنگهای آذرین این منطقه در حد این پژوهش نسبت ولی بنظر می رسد که ویژگیهای ژئوشیمیایی سنگهای منطقه به جزایر قوسمی و یا حاشیه فعال قاره ها شباهت بیشتری دارد تا به ولکانیسم داخل پلیت ها. حرکات کششی که منجر به ماگماتیسم منطقه شده است می تواند ناشی از فعالیت گسلهای امتداد لغز حاشیه جنوبی البرز در ائوسین میانی و ائوسن پایانی باشد.